Tirolerhuizen in Mysłakowice

In 1837/39 werd de Tiroler nederzetting aangelegd voor een groep Krytoprotestanten die verdreven werden uit het Zillertal in Oostenrijk door keizer Jozef II wegens hun geloof. Deze sekte had geen kerkgebouwen, parochies of geestelijken. Het religieuze leven concentreerde zich rond bijeenkomsten in de huizen, waar men samenkwam om te lezen en te zingen. Ceremonies zoals huwelijken en begrafenissen bestonden niet, de doden moesten buiten de kerkhoven in de vrije aarde begraven worden. Alle pogingen om deze verdwaalde schapen terug naar de oude Kerk terug te halen, mislukten. Er werd onderhandeld met de Pruisische protestante koning Friedrich Wilhelm III die het een daad van christelijke naastenliefde vond deze mensen te helpen en zich hun lot persoonlijk aantrok.

In de zomer van 1837 vertrokken 416 personen met wagens, ezels- en handkarren of te voet. Meer dan 700 km reisden ze naar het Pruisische Silezië. Kowary was de eerste halte waar ze in noodkwartieren de winter doorbrachten. Dit alles werd georganiseerd door een comité bestaande uit de Landraad van Jelenia Gora, de burgemeester van Kowary en gravin Friederike von Reden van Bukowiec.

Er werd gekozen voor deze plaats vlakbij de Sneeuwkop omdat het karakter van het landschap het meest aansloot bij hun thuisland. Toch was de heimwee groot en velen reisden naar Beieren. Anderen trokken naar Canada, Australië of Chili. In de herfst van het volgend jaar werd er aangevangen met de bouw van nieuwe huizen en 66 aangekochte huizen werden in Tiroler stijl veranderd. Integenstelling tot de in Silezië overwegend Frankische boerderijen (3 gebouwen rond een rechthoekig erf) zijn dit één-huis boerderijen met een 2 verdiepingen tellend woongedeelte, stal en schuur onder één dak. Het woongedeelte werd in hout opgetrokken met een balkon rond de verdieping dienend als bergruimte en om was te drogen. Verschillende hoven hebben een oprit naar de 1ste verdieping van de schuur, berijdbaar door hooiwagens.

Voor ongetrouwde mannen en vrouwen die als knechten en meiden werkten, werd een vrijgezellenhuis gebouwd. Heel vlug werd er ook een school opgetrokken met geld van de schatkist. De benaming kolonia Tyrolska bestaat nog altijd, de meeste huizen zijn bewaard gebleven en geklasseerd. 

Sommigen zijn in hun oorspronkelijke staat gerestaureerd zoals het museumrestaurant Dom Tyrolski. Ook de inscriptie op het balkon van het Lublasserhuis "Gott segne den Koenig Friedrich” verkondigt nog altijd de geschiedenis van de Hohenzollern en de evangelische Tiroler in het dal van Jelenia Gora.